Những ngày này, lão nông Nguyễn Chất Sâm (SN 1968) – người nổi tiếng trồng giống sầu riêng Musang King bên lòng hồ thủy điện Ia Ly, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai - tất bật thu hoạch quả.
Ông Sâm buồn bã nói: “Mọi năm, vườn sầu riêng giống Musang King 12ha (1.600 cây) cho thu hoạch khoảng 50 tấn. Thương nhân nước ngoài tranh nhau tìm đến mua tận vườn với giá khoảng 140.000 đồng/kg.
Từng đoàn xe container đông lạnh chở sầu riêng xuống cảng biển. Người trồng sầu riêng hữu cơ như tôi thu về ngoại tệ, lợi nhuận bỏ túi hơn 2–3 tỉ đồng/vụ/năm”.
Tuy nhiên, mùa sầu riêng năm nay, hiếm hoi lắm mới thấy các thương nhân người Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc… tìm đến các vườn sầu riêng trên địa bàn Chư Păh hỏi mua.
Một số vườn sầu riêng sạch, hữu cơ được chứng nhận nhưng số lượng không đủ để thương nhân gom hàng xuất khẩu.
Ông Sâm kiểm tra chất lượng các quả sầu riêng hữu cơ. Ảnh: Thanh Tuấn
Thông thường, thương nhân nước ngoài gom mua sầu riêng trong vùng với số lượng từ 100–200 tấn trở lên để bù đắp chi phí dịch vụ cảng biển, tàu thuyền chuyên chở...
Theo ông Sâm, nguyên nhân là do vừa qua có một số địa phương liên quan đến chất cấm trong xuất khẩu nông sản. Việc này khiến thương nhân nước ngoài chọn mua ở vùng trồng khác.
Sự việc liên quan đến chất cấm trong xuất khẩu đã ảnh hưởng chung, gây thiệt hại cho nhiều người có tâm huyết sản xuất, kinh doanh nông nghiệp sạch theo hướng bền vững.
Hiện giống sầu riêng Musang King khá hiếm trên thị trường, nếu không xuất khẩu được thì chỉ có thể bán ở thị trường nội địa cho các thương lái với mức giá thấp hơn. Trong khi đó, chi phí đầu tư vào 12ha sầu riêng hữu cơ của ông Sâm khoảng 1,5 tỉ đồng/năm.
Vườn sầu riêng của ông Sâm bên cạnh hồ thuỷ điện Ia Ly. Ảnh: Thanh Tuấn
Không chỉ thất thu ngoại tệ từ xuất khẩu nông sản, người làm nông còn phải vất vả gửi hàng bán cho thương lái, siêu thị, đầu mối thu mua, với tiền lời thấp, cộng thêm chi phí nhân công đội giá.
Ông Nguyễn Chất Sâm chia sẻ: “Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh cần liên kết chặt chẽ với người dân để chia sẻ, hướng dẫn kinh nghiệm chăm sóc vườn cây hữu cơ. Trong đó, bắt đầu từ việc không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và cảnh báo tình hình thời tiết, nhằm hướng tới nền nông nghiệp bền vững phục vụ cho thị trường xuất khẩu”.
Ông Sâm hiện là Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng huyện Chư Păh. Các thành viên trong hội đều là nông dân. Họ chia sẻ, học hỏi lẫn nhau trong cách làm vườn, đặc biệt là trồng cây theo hướng hữu cơ, đạt tiêu chuẩn quốc tế, không sử dụng phân bón hóa học, để xuất khẩu ra thị trường nước ngoài…