Giá phân bón tiếp tục ở mức cao do tác động chiến sự Nga - Ukraine

Theo Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam, chiến sự Nga – Ukraine sẽ khiến giá nhiều mặt hàng trong chuỗi cung ứng vật tư nông nghiệp, trong đó có giá phân bón có thể tiếp tục ở mức cao.

Từ đầu năm 2020 đến nay, giá phân bón tăng phi mã. Đây cũng là lần tăng giá mạnh thứ 3 trong khoảng 50 năm trở lại đây.

TS.Phùng Hà, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam

Nguyên nhân tăng giá phân bón bao gồm: giá dầu, giá khí tự nhiên tăng mạnh, trong khi chi phí này nhiều khi chiếm 70-90% chi phí sản xuất (khí thiên nhiên cho sản xuất amoniac).

Giá khí tự nhiên đã tăng đột ngột, đặc biệt là ở châu Âu, có lúc đã tăng hơn 300%. Giá dầu đã tăng lên mức cao nhất trong gần 3 năm trở lại đây. Cụ thể, giá dầu thô ngày 7/3/2022 đã đạt mức kỷ lục, giá dầu thô Brent ở mức 128,7 USD/thùng. Trong khi đó, giá dầu Brent cùng thời điểm này của các năm 2019, 2020, 2021 giao động ở mức 60-80 USD/thùng.

Các biện pháp trừng phạt từ Liên minh châu Âu áp dụng đối với Belarus, quốc gia chiếm tới 20% sản lượng cung kali (MOP) toàn cầu đã ảnh hưởng đến tổng lượng kali xuất khẩu.

Giá dầu tăng dẫn đến giá nguyên liệu sản xuất phân bón tăng, giá phân bón tăng sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung và giá lương thực.

Nga và Trung Quốc-2 quốc gia chiếm lượng lớn phân bón xuất khẩu trên toàn cầu đã quyết định hạn chế xuất khẩu phân bón hóa học để ngăn chặn sự thiếu hụt trên thị trường nội địa và dẫn đến tăng giá. Cụ thể, Trung Quốc đã kiểm soát xuất khẩu 29 loại phân bón xuất khẩu từ ngày 15/10/2021, bao gồm: urea, DAP, MAP, NPK, NP/NPS, MOP, SOP, ammonium chloride và ammonium nitrate.

Ngày 17/11/2021, Nga hạn chế xuất khẩu phân bón nitơ và phân bón tổng hợp chứa nitơ trong 6 tháng để cố gắng kiềm chế sự tăng giá trong bối cảnh giá khí đốt tăng cao. Hạn ngạch xuất khẩu phân đạm dự kiến là 5,9 triệu tấn; hạn ngạch đối với phân bón chứa nitơ ở mức 5,35 triệu tấn. Hạn ngạch dự kiến sẽ được áp dụng từ ngày 1/12/2021 đến ngày 31/5/2022.

Cần phải nói thêm cho rõ rằng, năm 2020, Nga đứng đầu thế giới về xuất khẩu phân bón, đạt 7 tỷ USD; theo sau là Trung Quốc với 6,6 tỷ USD và Canada với 5,2 tỷ USD; Mỹ đứng thứ tư với 3,56 tỷ USD. Năm 2019, Nga xuất khẩu tới 8,58 tỷ USD phân bón, mặt hàng xuất khẩu lớn thứ 7 của Nga.

Khi xung đột Nga – Ukraine xảy ra, Mỹ, Liên minh châu Âu và các đối tác phương Tây ngày 26/2/2022 đã nhất trí loại một số ngân hàng Nga khỏi hệ thống thanh toán liên ngân hàng SWIFT (Society for Worldwide Interbank and Financial Telecommunication).

Việc Nga bị loại khỏi hệ thống SWIFT sẽ khiến các ngân hàng của nước này không thể chuyển tiền ra hoặc nhận tiền từ nước ngoài. Điều này sẽ ảnh hưởng nặng nề đến xuất khẩu tất cả các mặt hàng, trong đó có phân bón của Nga.